Treblinka

Treblinka była stacją węzłową, która na kartach historii zapisała się setkami tysięcy ludzi bestialsko zamordowanych w pobliskim obozie zagłady.

Rok 1981. Nastawnia dysponująca Tr. Niewykorzystany kadr z filmu "Shoah" Claude'a Lanzmanna.

Typ: stacja węzłowa (1940 – 2015)
– stacja pośrednia (1887 – 1940)
Linia: 34
Kilometr: 58,130 (34), 3,180 (514)
Data budowy: 1887 r.
Data zamknięcia: 8 września 1993 r.
Semafory: świetlne, zdemontowane
Rozjazdy: ręczne, kluczowe
Ilość torów: 5
Ilość bocznic: 1 (rozebrana)
Perony: 2 (wyspowy i przydworcowy)
Budynek dworca: rozebrany
Budynki nastawni: rozebrane
Odległość od zabudowań: 50m
Status: rozebrana

Historia:

Stacja w Treblince została oddana do użytku w 1887 roku podczas budowy linii Siedlce – Małkinia. Powstała „na końcu świata”, obok małej, nieznanej miejscowości, liczącej zaledwie kilkadziesiąt domów. Od „cywilizacji” oddzielała go rzeka Bug. Pasażerowie jeżdżący pociągiem do Siedlec często wspominają, że przekraczając Bug wjeżdżało się do innego świata. Innej krainy. Krainy zapomnienia.
Po roku 1918 podczas likwidacji drugiego toru linii 34 powstała tu bocznica do największej żwirowni w regionie. Treblinka stała się punktem początkowym dla transportów żwiru w czasie, gdy ruszyła odbudowa państwa po zniszczeniach wojennych.
Lata 1940 – 1944 zapisały się w kartach historii Treblinki jako te, o których świat wolałby zapomnieć.
Wojsko III Rzeszy po przejęciu stacji w Treblince wdrożyło polskie plany z lat 30-tych dotyczące budowy łącznicy z Prostyni do Treblinki. Wybudowało ją w 1940 roku uznając ten projekt za strategicznie ważny dla działań wojennych. Łącznica umożliwiała transport surowców z kopalni żwiru w Treblince bezpośrednio do Warszawy z pominięciem zapchanej stacji w Małkini. Dodatkowo wybudowana została także bocznica oraz port rzeczny nad Bugiem w okolicy mostu kolejowego linii nr 34, gdzie urobek przeładowywano na barki. Jednak najgorsze przyszło w 1941 roku. W ramach akcji „Reinhard” obok Treblinki powstał obóz pracy Treblinka I i obóz zagłady Treblinka II. Stacja kolejowa w Treblince stała się torami postojowymi dla tysięcy transportów z ludźmi, które trafiały bocznicą do obozu zagłady. Mimo działalności konspiracyjnej kolejarzy ze stacji w Treblince obozie zginęło ponad 800 000 ludzi (według różnych źródeł od 800 tysięcy do 1,2 mln).
W roku 1944 wycofujące się wojska III Rzeszy zniszczyły most nad rzeką Bug odcinając Treblinkę od Małkini skutkiem czego cały ruch pociągów przeniósł się na łącznicę z Prostyni. Wszystkie pociągi jadące do i z Małkini były kierowane najpierw do Sadownego Węgrowskiego i tam po zmianie kierunku jazdy wracały do Prostyni, gdzie wjeżdżały na łącznicę w kierunku Treblinki.
Stan ten utrzymał się do 28 listopada 1971 roku, gdy oddano do użytku nowy, wybudowany tymczasowo most nad rzeką Bug. 2 lata później (1973 r.) stacja przeszła dość znaczną modernizację. Wymieniono cały tor stacyjny nr 1 zastępując go szynami typu S49 ułożonymi na betonowych podkładach. Powstały nowe, murowane budynki nastawni oraz wymieniono sygnalizację na świetlną co było w tym czasie ewenementem na linii nr 34. W marcu 1993 roku zawieszony został ruch pasażerski na linii zaś 8 września 1993 roku obsługa stacji Treblinka i Kosów Lacki została zawieszona. Powodem był brak „popytu” na połączenia pasażerskie oraz kryzys ekonomiczny i cięcia. W 1997 roku w stacji ustawiono kształtową tarczę ostrzegawczą przed semaforem ustawionym na moście na Bugu, wskazującym wieczny Stój!, zabraniającym wjazdu na zamknięty w tym czasie dla ruchu kolejowego most.
Jeszcze w latach 90-tych rozebrano tory dodatkowe 5 i 7 a w 2004 roku po przekazaniu linii nr 34 na tym odcinku Samorządowi Województwa Mazowieckiego podjęto decyzje o likwidacji stacji. W tym samym roku wycięto semafory i tarcze manewrowe, zaś w 2006 roku rozebrano nastawnię dysponującą Tr. Rozebrano też torowisko linii nr 34 na odcinku Małkinia – Kosów Lacki w tym pozostałe tory 1 i 2 w Treblince. Nadpalony budynek dworca oraz nastawnię wykonawczą Tr-1 rozebrano w 2009 roku a pozostałości po peronach zostały przykryte w 2015 roku przez nowo wybudowaną śladem dawnej linii kolejowej drogą wojewódzką nr 627.
Dziś w miejscu dawnej stacji stoją tablice upamiętniające historię stacji oraz symboliczna tablica z nazwą stacji.

Infrastruktura:

Stacja powstała w kilometrze 58,130 linii nr 34 w roku 1887. Utworzono tu 3 – torową stację z ładownią. Po wybudowaniu łącznicy nr 514 w roku 1940 posiadała już dwa tory główne oraz 3 tory główne dodatkowe. Ruch pociągów prowadziły dwie, murowane nastawnie. Dysponująca Tr na północnej głowicy oraz wykonawcza Tr-1 na południowej. Pomimo modernizacji stacji w latach 70-tych i zainstalowaniu sygnalizacji świetlnej pozostawiono rozjazdy ręczne z zamkami kluczowymi.

Rok 2000. Semafory wjazdowe do Treblinki od strony Małkini i Prostyni Bug. Fot. P. Szyszko.

W środku stacji znajdowała się infrastruktura pasażerska. Dwa ziemne perony o długości około 150 metrów zlokalizowane były przy torach 1 i 2. Peron nr 2 był peronem wyspowym, zaś peron 1 przydworcowym. Sam dworzec powstały po wojnie (poprzedni, murowany został zniszczony w 1994 roku) był drewniany, kryty eternitem. Zawierał poczekalnię, kasę biletową, kasę towarową i pomieszczenia dla obsługi stacji. Obok dworca stał także murowany magazyn oraz unikalna tablica z napisem „Nigdy więcej Treblinki” upamiętniająca wydarzenia z okresu II Wojny Światowej. Na peronie nr 1 stały tradycyjne ławeczki a na peronie nr 2 betonowe kwietniki, takie same jak w Kosowie Lackim.
Na przeciwko peronów ulokowano plac rozładunkowy.
Pomiędzy nastawnią dysponującą Tr a semaforami wjazdowymi od strony Małkini i Prostyni Bug umiejscowiono przejazd kolejowy w ciągu drogi wojewódzkiej nr 627. Całościowe rogatki z podwieszaną firaną sterowane były mechanicznie z nastawni dysponującej Tr.