Kosów Lacki

Stacja Kosów Lacki została oficjalnie zamknięta we wrześniu 1993 roku. Po prawie 20 latach nie pozostał po niej prawie żaden ślad.

Rok 2005. Zastępczy budynek dworca w Kosowie. Fot. Marcin Kulinicz.

Typ: stacja pośrednia
Linia: 34
Kilometr: 70,010
Data budowy: 1887 r.
Data zamknięcia: wrzesień 1993 r.
Semafory: kształtowe, zdemontowane
Rozjazdy: ręczne, kluczowe
Ilość torów: 6
Ilość bocznic: 0
Perony: 2 (wyspowy i przydworcowy)
Budynek dworca: rozebrany
Budynki nastawni: rozebrane
Odległość od zabudowań: 50m
Status: rozebrana

Historia:

Stacja kolejowa w Kosowie Lackim powstała w roku 1887 podczas budowy linii z Siedlec do Małkini. Początkowo pod nazwą Telaki miała znajdować się kilka kilometrów na południe od miasta co było spowodowane ścisłymi wytycznymi jakimi kierowano się podczas budowy linii. Projekt linii zakładał budowę stacji kolejowych w równych, 15-to kilometrowych odstępach co miało zapewnić jej dużą przepustowość. Mieszkańcy Kosowa, głównie jego bogatsi obywatele, kupcy i rzemieślnicy dbając o swoje interesy „postarali się” i „namówili” władze do ustępstwa. Stacja kolejowa powstała na obrzeżach miasta jednak pod nazwą Telaki, która to obowiązywała aż do roku 1932.
Kolej wpłynęła na Kosów Lacki bardzo pozytywnie. Rozkwitł handel i rzemiosło a populacja miasta zaczęła szybko się zwiększać. Trendu tego nie zmieniła I Wojna Światowa.
Lata 1939 – 1944 to okres w którym Kosów Lacki ucierpiał bardzo mocno. Miasto zajęte początkowo przez Armię Czerwoną szybko zajęły wojska III Rzeszy. Ponieważ większość mieszkańców ówczesnego Kosowa miała pochodzenie żydowskie miasto zostało uznane jako Judenstadt i w całości przekształcone w getto. W Kosowie przymusowo osiedlano Żydów z różnych części kraju w tym w 1941 roku dużą grupę z Kalisza. W dniach 22–25 września 1942 Niemcy dokonali deportacji około 1200 mieszkańców do oddalonego o kilka kilometrów obozu zagłady w Treblince. Kilkudziesięciu zamordowano na miejscu. W całym procederze deportacji zarówno do Kosowa jak i do obozu uczestniczyła kolej i była ona głównym środkiem transportu. Miasto zostało wyzwolone w 1944 roku zaś kolej w następnych latach odbudowana.
Stacja poza wymianą toru nr 1 podczas modernizacji linii w 1984 roku funkcjonowała bez zmian aż do lat 90-tych. Po zawieszeniu ruchu pasażerskiego w 1993 roku jeszcze przez kilka miesięcy przyjmowała pociągi towarowe po czym we wrześniu tego samego roku zawieszono jej obsługę.
W roku 2004 nieczynna już linia nr 34 została oddana samorządowi województwa mazowieckiego zaś ten podjął decyzję o jej likwidacji. W 2006 roku rozebrano tory 1, 3, 5, 2 lata później budynek dworca i urządzenia SRK w tym semafory kształtowe. Nastawnie zburzono w 2009 roku zaś pozostały tor nr 2 w 2010. Pozostała infrastruktura tj. perony oraz przejazdy kolejowe przetrwały do roku 2013 kiedy to ruszyła budowa drogi wojewódzkiej nr 627 śladem dawnej linii nr 34.
Dziś po stacji kolejowej Kosów Lacki pozostała tylko pusta przestrzeń, ruiny rampy rozładunkowej i kilka drewnianych domów, niegdyś służących jako budynki stacyjne.

Infrastruktura:

Stacja Kosów Lacki była typową stacją pośrednią położoną na obrzeżach miasta Kosów Lacki. Jej układ torowy składał się z toru głównego nr 1, torów głównych dodatkowych 2, 3 i 5 oraz dwóch torów bocznych zakończonych kozłami oporowymi. Tor nr 2 był torem jednokierunkowym i służył do przyjmowania pociągów z kierunku Małkini kończących bieg w Kosowie. Tor nr 5 pomimo, że według dzisiejszych wytycznych spełniał definicję toru głównego dodatkowego nie brał udziału w przebiegach pociągowych. Był torem służącym do rozładunków i załadunków wagonów.
Ruch pociągów obsługiwały dwie blaszane, parterowe nastawnie: dysponująca na północnej głowicy rozjazdowej i wykonawcza na południowej. Urządzenia SRK to przede wszystkim semafory kształtowe oraz rozjazdy ze zwrotnicami z napędami ręcznymi i zamkami kluczowymi.
Mniej więcej w połowie stacji pomiędzy torami 1 i 2 znajdował się duży, dwukrawędziowy peron wyspowy wyłożony płytami i asfaltem. Mniej więcej na jego środku w jednej linii stał rząd betonowych kwietników, bardzo charakterystycznych właśnie dla tej stacji. Oświetlenie peronu zapewniały latarnie ustawione na peronie nr 1, usytuowanym po przeciwnej stronie toru nr 2. Był to peron jednokrawędziowy, przydworcowy z ławeczkami, kwietnikami oraz wysadzany drzewami. Do roku 1944 przy tym peronie stał duży, murowany budynek dworca, po II Wojnie Światowej zastąpiony tymczasowym dworcem, zrobionym z 6-ciu kontenerów mieszkalnych. Ten miał spełniać swoją funkcję do czasu wybudowania budynku z prawdziwego zdarzenia aczkolwiek taki nigdy nie został już wybudowany. Faktu tego nie zmieniła także modernizacja linii w 1984 roku. Podczas podczas jej trwania Kosów podobnie jak Podnieśno doczekał się jedynie wymiany toru głównego. Archaiczne urządzenia SRK w dobie sygnalizacji świetlnej pozostały bez zmian.
Kosów Lacki często porównywany jest do Sokołowa Podlaskiego aczkolwiek obie stacje kolejowe mimo podobnej infrastruktury pasażerskiej różniły się znacznie pod kątem infrastruktury towarowej. Stacja w Kosowie nie posiadała żadnej bocznicy a tylko 3 tory rozładunkowe. Jeden krótki tor z rampą rozładunkową, jeden z magazynem oraz długi tor nr 5 przy którym zlokalizowany był plac rozładunkowy.
W obrębie stacji znajdowały się dwa przejazdy kolejowe. Jeden niestrzeżony zaraz za semaforem wjazdowym od str. Treblinki oraz drugi, strzeżony, przecinający wszystkie tory stacyjne, zlokalizowany tuż za semaforami wyjazdowymi w stronę Sokołowa Podlaskiego. Przy przejeździe stała budka dróżnika zaś przejazdu strzegły całościowe zapory z firanami.